Genieten van het spel op de wind. Ervaren dat werken met een setter je hart verwarmt. Ontdekken dat een hond je beste leermeester kan zijn. Hondsgelukkig worden door belevenissen. En misschien wel de beste momenten van je leven samen met je setter in het veld. Met in je achterhoofd een jeugd aan ’s lands mooiste rivier, de IJssel.
Ziedaar wat steekwoorden in het voorwoord van “Hond Staat”, het recent verschenen werk over werken met staande jachthonden, in het bijzonder Ierse setters, van Rembrandt Kersten. Verluchtigd met tekeningen van Ton Bavelaar is daarmee voor het eerst in de geschiedenis in Nederland een werk gewijd aan onder meer de oorspronkelijke Ierse setter.
Hoewel er in ons land alsmaar minder gewerkt wordt met staande honden die veerwild zoeken, vinden, voorstaan en blokkeren voor telling, wildredding, jacht of hondensport, is er recent een hausse aan boeken en publicaties gewijd aan dit eeuwenoude “spel op de wind”.
Meevliegen
Je zou dus kunnen zeggen Hond Staat is meer van het zelfde, maar daar ligt nu juist de kracht van het boek: het is anders (autobiografisch) en daardoor meer geschikt voor een groter publiek. Ook de lezer die zelf nooit kan werken met een setter, kan als het ware meevliegen op de vleugels van de schrijver, doordat naast kennis vooral ook beleving centraal staat. Zo is het geschikt als leesvoer voor alle generaties, van jongste tot oudste.Verdwenen van het netvlies was lange tijd de oorspronkelijke taak van de Ierse setter. Door het verschijnen van Rembrandt Kerstens boek is het eerste Nederlandstalige werk gewijd aan vooral het werken met Ierse setters een feit.
Met een beetje fantasie kan iedere lezer in de huid kruipen van het jongetje dat opgroeit aan de boorden van de IJssel, in Velp. Die wreed uit een wereld vol avonturen aan de rivier wordt gerukt wegens een gedwongen verhuizing naar Den Haag. En daar een stukje van zijn jeugd herbeleeft als een rode schicht door een park flitst: een Ierse setter. Zo’n jachthond waar in zijn jeugd mee gejaagd werd aan de rivier en een onuitwisbare indruk maakte.
Foetsie jeugddroom?
Ook kan je je voorstellen, hoe de huidige schrijver het plan opvat om zo’n hond te kopen. En dan tot zijn ontsteltenis bij de kapper in een damesblad leest dat deze soort vroeger voor de jacht werd gebruikt, maar nu uitsluitend nog als gezelschapshond dienst doet. Damesbladen in die tijd stonden inderdaad vol van lofzangen op deze “jachthond op schoot”. Ze waren zelfs het beeldmerk voor de toen populaire Setter Set nylons.
Verantwoordelijk voor het imago van de Ierse setter in ons land vanaf de jaren zestig waren onder meer reclamecampagnes van Setter Set nylons (links, nu verdwenen) en Setterlaine (rechts).
Foetsie jeugddroom? Welnee, Hond Staat neemt de lezer mee naar pogingen om te bewijzen die jeugdheld op vier poten – de Ierse setter- nog wel degelijk een jachthond is. Een lange mars, die ondanks veel doorzettingsvermogen de schrijver leert dat er het nodige aan de aanleg van zijn hond ontbreekt. Lezers krijgen een inkijkje in de kringen van jagers en jachthondenliefhebbers in Den Haag, waar Esta getraind wordt.
Ommekeer
Waar de lezer verwacht dat een jeugddroom aan gruzelementen gaat, komt er een ommekeer. Tijdens een reis naar de legendarische fokker John Nash (Moanruad-kennel) in Ierland leert de schrijver veel over de oorspronkelijke Ierse setter. Een fokker die overigens bij stormen die in februari van 1990 grote delen van Europa geselden, om het leven kwam tijdens de jacht.
Zo kwam Moanruad Harriet naar ons land. Als eerste Ierse setter wint zij de eerste veldwedstrijd gehouden door de Ierse Setter Club Nederland aan….de IJssel! Ook nog op velden bij Lathum, grofweg tegenover de plek waar het jongetje Kersten opgroeide in Velp. Daar is kennelijk ook de titel van het boek geboren, want publiek roept “Hond staat” als de Ier een punt scoort.
Ultieme band
Hond Staat laat de lezer meegenieten van het kweken met een band met je hond. Hoe je een setter kunt leren voor jou enorme velden te nemen als een zwaluw op vier poten. En hoe groot het genot is, als de ultieme band mens/hond daar is, dat is wanneer de Ier na een lange zoektocht door het groen het “oogsten” van een stukje veerwild aan de roedelleider overlaat.
Je leert dan ook waarom het werken met setters een spel op de wind genoemd wordt. Anders dan veel andere boeken over staande honden, geeft Hond Staat ook inzicht in het functioneren van neus, ogen en oren. De tekeningen van Ton Bavelaar bieden daarnaast een moeilijk te evenaren sfeertekening.
Waarschuwing
Ook rekent het boek af met de wijze van selectie van fokkerij met jachthonden door shows, door logisch inzichtelijk te maken wat zoal niet gemeten wordt, dus wat je verliest. In dat opzicht is het boek een uitwerking van de waarschuwing van G.J. Verweij in het enige echt grote Nederlandstalige werk over setters en pointers (verschenen 1947) in ons land dat fokkers nooit de wortels van het ras uit het oog mogen verliezen.
Het verhaal van een bejaarde Kersten, lijdend aan de ziekte van Parkinson, eindigt in boerderij niet ver van de rivier de Ems in Duitsland op een steenworp afstand van Bourtange. Daar is dus een jeugddroom in meer opzichten waargemaakt en een eeuwenoude erfenis in een boek beschikbaar voor nieuwe generaties.
Hond Staat is een autobiografisch handboek voor eigenaren van staande jachthonden en liefhebbers telt 185 pagina’s, is rijk geïllustreerd met tekeningen van Ton Bavelaar, kost 35 euro en wordt uitgegeven door uitgeverij Van Wijland bv in Laren (Noord Holland), internet: www.uitgeverijvanwijland.nl
Henk ten Klooster, 14 mei 2007 (aangepast 6 maart 2018)